WSKAŹNIK REFERENCYJNY

Czym są wskaźniki referencyjne:

Wskaźnik referencyjny to wartość która staje się wskaźnikiem (stopy procentowej, walutowym, towarowym) stosowanym na rynkach finansowych. Jest stosowany w konkretnych celach, które sprowadzają się do ustalenia wysokości kwoty do zapłaty z tytułu umowy lub instrumentu finansowego czy pomiaru wyniku funduszu inwestycyjnego.

Zasady opracowywania wskaźników referencyjnych, standard nadzoru nad administratorami wskaźników oraz m.in. cele stosowania wskaźników uregulowane zostały w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/1011 z dnia 8 czerwca 2016 r. w sprawie indeksów stosowanych jako wskaźniki referencyjne w instrumentach finansowych i umowach finansowych lub do pomiaru wyników funduszy inwestycyjnych i zmieniające dyrektywy 2008/48/WE i 2014/17/UE oraz rozporządzenie (UE) nr 596/2014 (Dz. U. UE. L. z 2016 r. Nr 171, poz. 1 z późn. zm.) – dalej: „BMR”.

BMR stosuje definicję o charakterze sekwencyjnym: wartość => indeks => wskaźnik referencyjny.

Zgodnie z przepisami BMR wartość staje się indeksem o ile jest publikowana ogółowi społeczeństwa (np. za pośrednictwem strony internetowej lub serwisu informacyjnego) oraz jest regularnie wyznaczana:

w całości lub częściowo z wykorzystaniem wzoru, innej metody kalkulacji lub poprzez ocenę i jest wyznaczany na podstawie co najmniej jednego składnika aktywów bazowych, cen (nawet szacunkowych), rzeczywistych bądź szacunkowych stóp procentowych, kwotowań, zatwierdzonych kwotowań lub innych wartości, czy też badań.

Indeks z kolei staje się wskaźnikiem referencyjnym w rozumieniu BMR, o ile:

anowi on odniesienie do określonej kwoty przypadającej do zapłaty z tytułu instrumentu finansowego, bądź
anowi odniesienie do określenia wartości instrumentu finansowego, bądź
jest stosowany do pomiaru funduszu inwestycyjnego w celu śledzenia stopy zwrotu takiego indeksu lub określenia alokacji aktywów z portfela, lub obliczania opłat za wyniki.

Tutaj znajdziesz rejestr wskaźników referencyjnych dopuszczalnych do stosowania: https://registers.esma.europa.eu/publication/searchRegister?core=esma_registers_bench_benchmarks

Do czego służą wskaźniki referencyjne:

Na podstawie wskaźników referencyjnych banki wyznaczają oprocentowanie kredytów (np. kredytu konsumenckiego czy kredytu hipotecznego), lokat, produktów strukturyzowanych, papierów dłużnych i innych instrumentów finansowych,
strony umów mogą określać swoje wzajemne zobowiązania i rozliczać transakcje.

Wskaźniki referencyjne wykorzystywane są do ustalania oprocentowania zmiennego w przypadku:

umowy finansowej (np. kredytu hipotecznego),
instrumentu finansowego (np. instrumentu pochodnego na stopę procentową),
pomiaru wyniku funduszu inwestycyjnego.

Kto opracowuje wskaźniki referencyjne:
Wskaźniki referencyjne opracowują administratorzy wskaźników referencyjnych. Administratorzy są niezależnymi podmiotami, podlegającymi nadzorowi organu publicznego, który wydaje zezwolenie na pełnienie funkcji administratora i ocenia jakość metody opracowywania wskaźnika referencyjnego. W Polsce organem takim jest Komisja Nadzoru Finansowego. Zgodnie z przepisami BMR każdy podmiot, który chciałby prowadzić działalność jako administrator wskaźników referencyjnych zobowiązany jest do uzyskania zezwolenia lub rejestracji od właściwego dla niego organu nadzoru. Aby zostać administratorem, należy wypełnić szereg wymogów z zakresu m.in.:

zapobiegania konfliktom interesu,
przejrzystości metod opracowywanych wskaźników referencyjnych,
ustanowienia odpowiednich mechanizmów zarządczych oraz kontrolnych.

Aktualnie w Rejestrze ESMA administratorów wskaźników referencyjnych znajduje się jeden podmiot z Polski, który posiada zezwolenie do prowadzenia działalności jako administrator wskaźników referencyjnych:

GPW Benchmark S.A.

Link do rejestru podmiotów: https://www.esma.europa.eu/document/register-crowdfunding-services-providers

Jakie wskaźniki referencyjne stosuje Bank Nowy S.A.:

WIBOR 6M, kod ISIN PL9999999615, którego administratorem jest GPW Benchmark S.A. Regulamin stawek referencyjnych WIBID i WIBOR oraz informację o aktualnej wartości wskaźnika WIBOR znajdziesz m.in. na stronie GPW Benchmark S.A.: https://gpwbenchmark.pl/
WIBOR 3M, kod ISIN PL PL9999999748, którego administratorem jest GPW Benchmark S.A. Regulamin stawek referencyjnych WIBID i WIBOR oraz informację o aktualnej wartości wskaźnika WIBOR znajdziesz m.in. na stronie GPW Benchmark S.A.: https://gpwbenchmark.pl/

Co to jest plan awaryjny dla wskaźnika referencyjnego:
Stosowanie wskaźników referencyjnych wiąże się z ryzykiem istotnej zmiany lub zaprzestania opracowywania stosowanego wskaźnika referencyjnego. Każdy podmiot nadzorowany, który stosuje wskaźniki referencyjne, zobowiązany jest do przygotowania rzetelnego planu, który określi działania na wypadek istotnej zmiany lub zaprzestania opracowywania stosowanego wskaźnika referencyjnego. W utartej praktyce rynkowej taki plan określa się „planem awaryjnym”.

Jaki jest plan awaryjny banku:
Szczegółowy plan awaryjny został uregulowany w treści umów z Klientem. Rozporządzenie BMR weszło w życie w 2018 roku i od tego czasu banki mają obowiązek umieszczać w umowach klauzule dot. planu awaryjnego.
W skrócie: zgodnie z obowiązującym planem awaryjnym, jeśli:

nastąpi istotna zmiana wskaźnika referencyjnego, będzie miał on dalsze zastosowanie do umowy jako podstawa wyliczenia stawki bazowej w wysokości publikowanej przez tego administratora, po uwzględnieniu korekty;
administrator zaprzestanie opracowywać i publikować wskaźnik referencyjny, zastosujemy wg. kolejności:
- stawka bazowa będzie ustalana w oparciu o zamiennik wskaźnika referencyjnego wyznaczony przez Komisję Europejską, Komisję Nadzoru Finansowego lub inny właściwy organ zgodnie z Rozporządzeniem BMR po uwzględnieniu korekty spreadu ustalonej przez Komisję Europejską, KNF lub inny właściwy organ;
- stawka bazowa będzie ustalana w oparciu o zamiennik wskaźnika referencyjnego, ustalony na podstawie rekomendacji Komisji Europejskiej, KNF lub innego właściwego organu wskazującego najbardziej odpowiedni zamiennik wskaźnika referencyjnego, a jeżeli takich rekomendacji nie będzie lub nie będzie można na ich podstawie ustalić najbardziej odpowiedniego zamiennika, to wówczas zostanie nim wskaźnik, którego waluta i termin zapadalności odpowiada walucie i terminowi zapadalności zastępowanego wskaźnika referencyjnego, a jego średnia arytmetyczna za okres ostatnich 6 miesięcy poprzedzających wystąpienie zdarzenia regulacyjnego ma wartość najbardziej zbliżoną do średniej arytmetycznej zastępowanego wskaźnika referencyjnego za ten okres, po uwzględnieniu korekty;
- jako podstawę wyliczenia stawki bazowej znajdzie zastosowanie stopa referencyjna NBP po uwzględnieniu korekty spreadu.

O wystąpieniu zdarzenia regulacyjnego, zastosowanych metodach ustalenia zamiennika wskaźnika referencyjnego i jego korekty oraz ich aktualnych wysokości Bank poinformuje Kredytobiorcę w sposób właściwy dla informacji o zmianie oprocentowania Kredytu. Jeżeli wprowadzenie zamiennika wskaźnika referencyjnego ma wypływ na wysokość rocznej stopy oprocentowania Kredytu, to wraz z zawiadomieniem o zastąpieniu wskaźnika referencyjnego Bank przesyła nowy Harmonogram spłat, określający nowe wysokości rat Kredytu w związku ze zmianą wysokości rocznej stopy oprocentowania Kredytu przy zachowaniu dotychczasowego okresu kredytowania i ustalonego dnia płatności rat, z zastrzeżeniem, iż płatność ostatniej raty przypada w ostatnim dniu okresu kredytowania.

Informacje w tym materiale mają charakter ogólny i są aktualne na dzień publikacji, tj. (01.07.2024r.). To, jak postępujemy w konkretnych przypadkach, opisujemy szczegółowo w umowach i regulaminach.

Źródła:
- https://www.knf.gov.pl/dla_rynku/Wskazniki_referencyjne/podstawowe_informacje
- Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/1011 z dnia 8 czerwca 2016 r. w sprawie indeksów stosowanych jako wskaźniki referencyjne w instrumentach finansowych i umowach finansowych lub do pomiaru wyników funduszy inwestycyjnych i zmieniające dyrektywy 2008/48/WE i 2014/17/UE oraz rozporządzenie (UE) nr 596/2014 (Dz. U. UE. L. z 2016 r. Nr 171, poz. 1 z późn. zm.)